راهکارهای توسعه فناوری فراوری برق فتوولتائیک - وبلاگ امین مرقی

به گزارش وبلاگ امین مرقی، استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، نقشی قابل توجه و اساسی در پیشرفت پایدار کشورها دارد. محققان کشور در یک مطالعه پژوهشی، عوامل مؤثر بر توسعه کاربرد فناوری فتوولتائیک در فراوری برق پراکنده در ایران را آنالیز نموده اند.

به گزارش وبلاگ امین مرقی، انرژی خورشیدی به عنوان یکی از اصلی ترین منابع انرژی تجدیدپذیر، دارای بزرگ ترین پتانسیل برای برآوردن احتیاج جهان در آینده است. استفاده از فناوری فتوولتائیک به عنوان تجاری شده ترین روش بهره گیری از انرژی خورشید، یکی از راهکار های دولت ها برای پاسخ به تقاضای انرژی، در راستا توسعه پایدار به شمار می رود. به صورت کلی، نرخ رشد سالانه ترکیبی برای سیستم های فتوولتائیک در بازه سال های 2010 تا 2016، معادل 40 درصد بوده است و این نشان دهنده بازار به سرعت رو به رشد این فناوری و صنعت است.

بنابر آمارهای بین المللی، در ابتدای سال 2017، ظرفیت نصب شده سیستم های فتوولتائیک در جهان به 320 گیگاوات رسیده که معادل 1.3 درصد از کل برق فراوریی جهان بوده است. این در حالی است که، این رقم در ایران تا انتهای سال 1398 یا به عبارت دیگر ماه مارس 2020 میلادی، 365 مگاوات بوده است. این آمار نشان می دهد که ایران از مقدار میانه جهان در فراوری برق فتوولتائیک در سبد برق پایین تر است. در عین حال کشور ایران در نواحی پرتابش واقع است و باوجود میانگین 300 روز آفتابی در بیش از دو سوم سال و میانه تابش 5.5 - 4.5 کیلووات ساعت بر متر مربع در روز، یکی از کشورهای با پتانسیل بالا در زمینه انرژی خورشیدی معرفی شده است.

در رابطه با این موضوع، یک مطالعه پژوهشی به وسیله محققانی از دانشگاه صنعتی مالک اشتر تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور صورت گرفته که در آن عوامل مؤثر بر توسعه کاربرد فناوری فتوولتائیک در فراوری برق پراکنده در ایران مورد ارزیابی علمی واقع شده است.

در این پژوهش، ابتدا کلیه عوامل گوناگون از مرور جامع تجربیات پیشین مرتبط با موضوع، شامل 142 عامل تأثیرگذار، شناسایی شدند. سپس کلیه این عوامل به وسیله مصاحبه های علمی خاص با 15 نفر از خبرگان سیاست گذاری انرژی، به ویژه با توجه به شرایط کشور ایران، تقسیم بندی و اولویت بندی شدند.

تحلیل های محتوایی نظرات خبرگان نشان داد که 55 عامل از کل عوامل، برای شرایط کشور ایران مهم هستند. عوامل تأثیرگذار در 9 دسته عامل کلی، شامل عوامل سیاستی، نهادی، اعتباری و بودجه ای، مالی (اقتصاد سیستم و اقتصاد کلان)، اجتماعی و فرهنگی، منابع انسانی، قابلیت های صنایع، فناوری ها و زیرساخت های مرتبط، جغرافیایی، اقلیمی و محیط زیستی و سیاست خارجی قرار گرفتند.

علیرضا بوشهری، دانشیار و پژوهشگر دانشگاه صنعتی مالک اشتر تهران و دو همکار دیگرش در این تحقیق می گویند: نتایج نشان می دهند مقدار اهمیت عوامل اعتباری و بودجه ای و سیاستی بیش از سایر عوامل است و سه عامل نهادی، مالی و انسانی در سطح دوم قرار دارند. بر این اساس، در عین اهمیت بالای قریب به اتفاق عوامل، کشور ایران در اغلب موارد عملکرد مناسبی نداشته و پایین تر از حد میانه عمل نموده است.

آن ها می افزایند: با توجه به ضرورت های کنونی برای پرداختن حاکمیت ها به توسعه انرژی های تجدیدپذیر و تأمین برق از آن ها و اقتضائات و پیچیدگی های شرایط سیاسی، مالی، جغرافیایی، فرهنگی، انسانی و توانمندی های هر کشور، لزوم آنالیز این موضوع برای کشور ایران که دارنده بیشترین منابع فسیلی جهان و دارای شرایط ویژه خود است، آشکار می گردد.

طبق این نتایج، بدیهی است که برای برنامه ریزی دقیق تر، پژوهشگران باید به سراغ عوامل سطح بخش (صنعت برق) که در حیطه تسلط و نفوذ سیاست گذاران صنعت برق دارد بروند و البته به عوامل تاثیرگزار در دو سطح دیگر توجه داشته باشند و از محرک های مربوط به آن ها برای پیشبرد اهداف، استفاده و موانع آن ها را تا حد امکان خنثی نمایند.

بوشهری و همکارانش معتقدند: بعلاوه به علت همپوشانی و تأثیرگذاری بسیاری از عوامل بر یکدیگر، ما با یک سیستم متمرکز روبرو هستیم که بهبود یک عامل بر عوامل دیگر نیز تأثیرگذار خواهد بود.

این یافته ها را فصلنامه پژوهش های سیاست گذاری و برنامه ریزی انرژی وابسته به کمیته ملی انرژی وزارت نیرو منتشر نموده است.