ردپای حیات در زهره؛ همسایه زمین میزبان موجودات زنده است؟ - وبلاگ امین مرقی

به گزارش وبلاگ امین مرقی، زهره، ناهید یا ونوس که نام الهه زیبایی رومی هم هست یکی از مجذوب کننده ترین و پرنورترین اجرام آسمانی است. این سیاره یکی از گرم ترین سیارات منظومۀ شمسی و جو آن پر از خطرات اسیدسولفوریک است که هرچیزی را می تواند تجزیه کند. گرمای شدید و حجم بالای اسیدسولفوریک موجود در جو زهره باعث می گردد که فکر وجود حیات روی این سیاره خیلی عجیب به نظر برسد.

نشانه ای از حیات با گاز فسفین

دانشمندان برای مدت های طولانی برای پیدا کردن حیات روی مریخ یا قمرهای غول پیکر مشتری و زحل متمرکز بودند و حالا پیدا شدنِ نشانه های حیات روی زهره کمی گیج نماینده به نظر می رسد. دانشمندان با یاری تلسکوپ های پیشرفته و با استفاده از الگوهای تجزیه و تحلیل امواج حاصل از مواد مختلف به این نتیجه رسیده اند که در جو سیارۀ زهره میزان قابل توجهی گاز فسفین وجود دارد. این گاز ماده ای است که در نتیجۀ فعل و انفعالات حیاتی فراوری می گردد و تا به امروز هیچ منبع دیگری برای فراوری این گاز شناسایی نشده است. همین باعث شده است که دانشمندان به این نتیجه برسند که نوعی فرایند حیاتی باید در زهره وجود داشته باشد که توانسته است گاز فسفین را آن هم در این حجم فراوری نموده باشد.

اما بعضی دیگر معتقدند که شاید فرایندهای دیگری هم برای فراوری این گاز وجود دارند که ما هنوز آن ها را کشف ننموده ایم. این دسته از منتقدان قضاوت دربارۀ وجود حیات در زهره به خاطر وجود گاز فسفین را عجولانه می دانند. اما این یافته، همچنان یافته ای ارزشمند است چراکه وجود سیاره ای شبیه به زمین که بتواند میزبان حیات باشد را بیش از پیش تایید می نماید. نکتۀ جالب توجه این است که سیارۀ زهره جزء سیاراتی است که توجه ستاره شناسان به آن خیلی کمتر از سیارات دیگری همانند مریخ، مشتری و یا زحل بوده است چراکه احتمال وجود حیات در آن بسیار پایین قلمداد می شده است. زهره یا ناهید را می توان سیارۀ دو قلوی زمین دانست، بعضی از دانشمندان معتقدند که این سیاره زمانی پوشیده از آب بوده است و فضایی داشته است که حیات می توانسته است در آن شکوفا گردد.

در این زمینه بخوانید:

9 نکته درباره درباره ماده تاریک؛ مرموزترین ماده کیهان

10 عنصر تشکیل دهنده کیهان را بشناسید

جایی سخت برای زندگی

زمین هم وقتی شکل گرفت جای مناسبی برای زندگی نبود؛ تا مدت های طولانی سطح زمین پر از آتشفشان های فعال و گازهای سمی بود و امکان حیات بر آن وجود نداشت. به مرور زمان و با تحولات عمیق زمین شناسی و ستاره شناسی بود که زمین به جایی برای حیات تبدیل شد. شاید زهره هم در همین مرحله باشد. امروز دمای سطح این سیاره 800 درجه فارنهایت معادل 426 درجه سانتیگراد است و اتمسفر آن فشاری شدید بر چیزهای روی سطح زهره وارد می نماید (1300 پوند بر اینچ مربع) و این یعنی چیزی حدود 90 برابر فشاری که زمین بر چیزها در سطح دریا وارد می نماید. همۀ اینها به ما می گوید که آنالیز سطح زهره بسیار کار دشواری است. البته به این معنا نیست که کوشش برای فرستادن فضاپیما به زهره صورت نگرفته است. سال ها پیش شوروی سابق سعی کرد به این سیاره روبات هایی را بفرستد، این ربات ها نتوانستند چند دقیقه بیشتر دوام بیاورند و در دمای بالا و فشار جو زهره ذوب و خرد شدند اما در مدت کوتاهی که در جو زهره بودند توانستند چند عکس بگیرند و به زمین مخابره نمایند.

اما این همۀ ماجرا نیست. هرچقدر که سطح زهره داغ و جهنمی است در حدود 50 کیلومتر بالاتر از سطح زهره یک لایه ابر وجود دارد که هوایی بهاری دارد. در این فضا دما حدوداً 29 درجه است و فشار جو خیلی شبیه به زمین است. 53 سال قبل بعضی دانشمندان فرض وجود حیات در این فضا را طرح نموده بودند. حالا منجمان دقیقاً در همین فضای ابری وجود گاز فسفین را کشف نموده اند که فرض وجود فعل و انفعالات حیاتی در سطح میکروسکوپی را جدی تر می نماید. احتمال می رود که در این فضا فعل و انفعالات حیاتیِ بی هوازی (یعنی میکروب ها و باکتری هایی که برای حیات خود احتیاج به اکسیژن ندارند) در جریان باشد که مسئول وجود گاز فسفین در جو زهره است. اما این بحث همچنان برجای است که آیا برای فراوری گاز فسفین همیشه باید فعالیت های حیاتی وجود داشته باشد یا این گاز در نتیجۀ فعل و انفعالاتی دیگر (که هنوز کشفشان ننموده ایم) هم امکان بروز دارد.